پروتئینهای حیوانی در جیره خوراک آبزیان
1403-03-23
تغذیه آبزیان و بررسی استفاده از افزودنیهای خوراک در آن
1403-03-26
مقدمه
ماهی آفانیوس از خانواده Cyprinodontidae، در آبهای کمعمق ساحلی و خور-مصب ها، از دریای مدیترانه، دریای عرب، دریای سرخ تا خلیجفارس گسترش دارد.
شکل 1. جنس نر با نوارهای تیره در ساقه دمی
شکل 2. جنس نر با نوارهای تیره در ساقه دمی و لکههای آبی در طرفین بدن
شرایط اکولوژیک مناسب برای ماهی آفانیوس
اینگونه قادر به ادامه حیات در دامنه دمایی 38-4 درجه سانتیگراد و شوری صفرتا 160 گرم بر لیتر میباشد و به دلیل اندازه کوچک و تحمل دامنه دمایی و شوری زیاد، قادر به تولیدمثل و ایجاد شکوفایی جمعیتی میباشد.
فصل تولیدمثل
عمده تولیدمثل این ماهی در فصلهای بهار و تابستان میباشد. ماهی آفانیوس تخمگذار است و تخمها بر سطح مختلف گذاشته میشوند.
شکل 3. جنس ماده با نوارهای تیره عمودی در طرفین بدن، باله دمی روشن
علت سرعت بالا در شکوفایی ماهی آفانیوس
به دلیل انتخاب زیستگاههای خاص، بهطورمعمول فاقد صیادان و کنترلکنندههای طبیعی در محیط میباشند. بنابراین جمعیت آنها بهسرعت شکوفا شده و تمامی زیستگاه را اشغال میکنند.
عادات تغذیهای
ماهی آفانیوس همهچیزخوار بوده و از مواد آلی کف، از جلبکهای رشتهای، ذرات معلق و غذای میگو تغذیه میکند. اینگونه با تغذیهای در حدود 4 درصد وزن بدن خود، به حداکثر میزان رشد میرسد.
زیستگاه
ماهی آفانیوس درخورها و سواحل استان بوشهر و همچنین کانالهای خروجی مزارع پرورش میگوی استان، بهخصوص در فصلهای بهار و تابستان، فراوانی زیادی دارد.
- این ماهی به آسانی از کانال خروجی وارد استخرهای پرورش میگو میشود.
- در استخرهای پرورشی، بهدلیل وجود شرایط مناسب جهت رشد، این آبزی به سرعت رشد میکند.
تأثیر حضور ماهی آفانیوس بر سیستم پرورشی
تراکم زیاد ماهی آفانیوس در استخرهای پرورش میگو، ازیکطرف سبب افزایش ضریب تبدیل غذایی شده و از طرف دیگر در شرایط محدودیت میزان اکسیژن ازجمله در ماههای مرداد و شهریور، بر کاهش میزان بازماندگی میگو نیز تأثیرگذار میگردد. اثرات مخرب حاصل از حضور این آبزی در استخرها، برای غالب پرورشدهندگان قابلتوجه نبوده و نسبت به ورود آن به استخرها تا محسوس شدن کاهش میزان رشد میگو، افزایش ضریب تبدیل غذایی و کاهش میزان اکسیژن استخر، حساس نمیباشند.
روشهای مبارزه
بهطورکلی بهترین راه مبارزه با ماهی آفانیوس در استخرهای پرورش میگو، جلوگیری از ورود تخم و لارو آن به استخر میباشد. تجربه گویای آن است که بهکارگیری اقدامات اولیه به شرح زیر به هنگام آمادهسازی استخرها، در جلوگیری از ورود ماهی بسیار مؤثر میباشد:
- بستر کانال خروجی هر استخر از بستر کانال خروجی اصلی مزرعه بالاتر در نظر گرفته شود تا مانع ورود هرگونه آبزی از طریق کانال خروجی به استخر گردد.
- یک ماه قبل از شروع آبگیری و ذخیرهسازی، کلیه راههای خروجی استخر بستهشده و از ورود هرگونه آب فیلتر نشده، اجتناب گردد. در صورت ورود هرگونه آب فیلتر نشده به استخر، آب موجود بهطورکلی تخلیه و منطقه مرطوب پس از آهک زنی به مدت 10 روز با آفتاب خشک شود.
- تخمهای ماهی آفانیوس تحمل ماندگاری در خشکی و از دست دادن آب به مدت طولانی را دارا هستند. این ویژگی در دیگر گونههای این خانواده ازجمله جنس فوندوس نیز وجود دارد.
- ضدعفونی کامل منطقه مرطوب جهت از بین بردن تخمهای این آبزی
- تمامی روزنهها و محلهای نشتی آب در کانال خروجی بسته شود.
- استخر با آب فیلترشده، آبگیری گردد. بدین منظور استفاده از تور فیلتراسیون با چشمه کمتر از 5/0 میلیمتر مناسب میباشد. بهمنظور اجتناب از پر شدن تور بهتر است که چند تور فیلتراسیون بهصورت کیسهای استفاده گردد.
- میگو نسبت به ماهی در مواجهه با برخی مواد شیمیایی ازجمله حشرهکشها و تفاله کنجاله چای، مقاومتر است.
بهترین ماده شیمایی
از میان ترکیبات مختلف، تفاله کنجاله چای فاقد عوارض زیستمحیطی و بهداشتی بوده و از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. از تفاله چای به میزان 12 گرم بر هرمترمکعب جهت حذف این آبزی میتوان استفاده کرد.
شکل 5. افزایش تراکم گونه Aphanius dispar در استخرهای پرورش میگو و هجوم آنها به سینیهای غذادهی
نگارنده: فرزانه امانی کارشناس ارشد تکثیر و پرورش آبزیان
