عملیات نرسری

ایجاد استخر نرسری میگو به دلیل بروز بیماری‌های ویروسی و باکتریایی خسارت زا، در صنعت پرورش میگو صورت می‌گیرد. در سال‌های اخیر گسترش بیماری‌ها سبب شده تا به منظور جلوگیری از خسارات حاصل از آن و توسعه پایدار فعالیت‌های پرورش میگو، این صنعت به سوی اجرای طرح‌های با امنیت زیستی بیشتر روی آورد.

علت ایجاد استخر نرسری میگو

استخر نرسری میگو (نوزادگاهی) بخشی از فرآیند پرورش میگو می‌باشد که به واسطه استفاده از این سامانه، در وهله اول افزایش ایمنی زیستی تولید، و در پی آن مدیریت و کاهش مشکلات بروز بیماری‌ها، و سودآوری تولید به نحو مطلوب‌تری انجام می گیرد.

دستاوردهای عملیات نرسری

در این سیستم با استفاده از کنترل و پایش عوامل محیطی و غیر محیطی از جمله دما، آب، خوراک، نور، اکسیژن و … بستری جهت فراهم سازی بچه میگویی با کیفیت بالا، سالم، یکدست مهیا می‌شود، و نهایتا شاهد رشد انفجاری در مزارع پرورش میگو خواهیم بود.

نرسری در ایران

این سیستم در ایران در ابتدای راه فعالیت بوده و در بسیاری از کشورها برای مبارزه با بیماری EMS (مرگ زودهنگام) از سیستم نرسری تا 45 روزگی استفاده می‌گردد. مکان قرار گرفتن سیستم نوزادگاهی در حیطه اراضی واگذار شده جهت انجام فعالیت پرورش میگو، در ابتدای مزرعه و در مجاورت استخرهای پرورشی می‌باشد. این مخازن از بتن یا فایبرگلاس و یا  به صورت خاکی با پوشش ژئوممبران و در اشکال هندسی مختلف، ساخته می‌شوند.

هدف از انجام عملیات نرسری

• ایمنی زیستی برای جلوگیری از بروز انواع مخاطرات
• تشخیص آسان تر بیماری‌ها و حذف سریع چرخه ورود عوامل بیماری زا در فاز نوزادگاهی و جلوگیری از گسترش آلودگی در سطح مزرعه
• امکان مدیریت بهینه نهاده‌ها، آب، پارامترهای محیطی، پارامترهای اقتصادی و …
• فراهم شدن امکان افزایش تعداد دوره‌های پرورشی در طول سال
• افزایش مقاومت میگوها در مقابل بیماری‌ها به واسطه افزایش سن
• مدیریت آسان تر معدوم سازی، پیشگیری و کنترل بیماری‌ها

ضروریات در احداث سسیستم نوزادگاهی

• امکان دسترسی به آب با کیفیت و کمیت مناسب فراهم باشد.
• آبگیری مزرعه تداخلی با آبگیری حوضچه نرسری نداشته باشد.
• محل تخلیه پساب خروجی نوزادگاهی باید در زمین زهکش مزرعه باشد.
• امکان دسترسی به تاسیسات برق اضطراری و یا ژنراتور فراهم باشد.
• احداث سیستم گلخانه ای متناسب با شرایط اقلیمی محل فعالیت برنامه ریزی شود.
• دسترسی به برق دائمی و مطمئن دارای اهمیت است.

پیش از انجام عملیات نرسری بدانید

پیش از ذخیره سازی پست لارو در استخرهای نوزادگاهی، لازم است کلیه سطوح، تجهیزات و تانک‌های نرسری ضدعفونی گردد. برای شستشو و ضدعفونی استخرها، از کارواش و آب شیرین به همراه ماده‌ی ضدعفونی کننده‌ی کلر با دوز مناسب استفاده خواهد شد. شستشوی استخرها بدین نحو است که ابتدا شستشوی اولیه کف و دیواره‌ها با شیلنگ و فشار پمپ آب انجام می‌شود تا لجن‌های کف استخر کاملا خارج گردد. بهتر است شستشو با استفاده از آب شیرین صورت گیرد. ضدعفونی کردن کف و دیواره‌های استخر با محلول هیپوکلریت کلسیم با غلظت 200 میلی گرم در لیتر انجام می‌شود. شستشوی نهایی استخر نرسری میگو نیز با آب تمیز و ضدعفونی شده باید باشد و بعد هم به استخرها اجازه داده شود تا خشک شوند.

در عملیات نرسری عمق اولیه آبگیری 70-50% عمق مفید استخرها در مراحل اولیه در زمان ذخیره سازی می‌باشد و سپس کار تکمیل آبگیری انجام خواهد گرفت. نوع فیلتر برای آبگیری مخازن 577 میکرون و فیلتر تعویض آب در خروجی مرکزی  377 میکرون پیشنهاد می شود.

میزان بهینه عوامل فیزیکی و شیمیایی

شوری آب:

بسته به آبگیری محل اجرای طرح از 13 تا 45 ppm

دمای آب:

از حداقل 20 تا حداکثر 33 درجه سانتی گراد و دمای بهینه 28 درجه سانتی گراد

اکسیژن محلول در آب:

حداقل 4 میلی گرم در لیتر

میزان pH:

حفظ میزان pH آب در محدوده 7.5 تا 8.25

شفافیت:

35 تا 45 سانتی متر با سشی دیسک

میزان NH4:

کمتر از 1 ppm

میزان NO2:

کمتر از 0.5 ppm

میزان NO3:

کمتر از 1 ppm

ساعت روشنایی:

12 ساعت روشنایی، 12 ساعت تاریکی و در صورت امکان ترجیحا 13 ساعت تاریکی و 11 ساعت روشنایی

مراحل اجرایی عملیات نرسری

سیستم‌های نوزادگاهی باید به اندازه کافی از حوضچه ضدعفونی و سیستم فیلتراسیون مورد تایید سازمان دامپزشکی در مسیر آب برخوردار باشند. در صورت کاهش اکسیژن محلول از 4 میلی گرم در لیتر، تعویض آب، خارج کردن لجن بستر، استفاده از پروبیوتیک و حتی بکارگیری اکسیژن خالص توصیه می‌گردد. تخلیه مرکزی جهت تعویض آب و برداشت نهایی الزامی است. میزان تعویض آب روزانه حداقل 35% و بسته به کیفیت آب می‌باشد.

تخلیه مرکزی

تخلیه مرکزی با لوله عمودی مرکزی( با لایه تور حفاظتی دور آن)، لوله اطمینان، ساکشن و شیلنگ صورت می‌گیرد. هوادهی مخازن نوزادگاهی به صورت مداوم 24 ساعته انجام می‌شود، البته در زمان آنالیز آب و غذادهی، کاهش فشار هوادهی توصیه می‌گردد. ضروری است در مخازن نوزادگاهی از هواده‌های متنوع استفاده شود و هوادهی از کف و همچنین از ایرلیفت بهره‌گیری شود. پایش اکسیژن محلول در آب هر 2 ساعت یکبار انجام می‌گردد.

غذای مورد استفاده بایستی کارخانه‌ای بوده و از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد. با توجه به عدم تولیدات بیولوژیک مواد غذایی در تانک‌ها، دسترسی به غذای کافی در زمان مناسب الزامی است. ضروری است تا 3 الی 4 روز اولیه از ناپلیوس آرتمیا در نوزادگاهی به مصرف بچه میگوها رسیده و غذای کنسانتره خاص نوزادگاهی به تدریج جایگزین شود.

انتقال به استخر های پرورشی

بچه میگوهای 10 تا 12 روزه، پس از ذخیره سازی حداقل به مدت 30 تا 45 روز در استخرهای نوزادگاهی نگهداری و پس از آن به استخرهای پرورشی منتقل می‌شوند. وزن لاروهای قابل انتقال به استخرهای پرورشی 0.5 تا 1 گرم توصیه می‌شود.

عمل آداپتاسیون

عمل آداپتاسیون بچه میگوها در مخازن بزرگ 500 تا 1000 لیتری در محل استخرهای پرورشی نرسری صورت می پذیرد. در این روش معمولا کیسه های محتوی بچه میگو و آب را باز کرده و محتویات آن را داخل مخازن که در کنار استخرها قرار دارند، تخلیه و پس از اضافه نمودن تدریجی آب استخر و رساندن میزان دما، شوری و pH آب ظروف در حدود آب استخر، بچه میگوها آماده رها سازی در استخر می‌باشند. در این حالت ظروف محتوی بچه میگوها به طور آهسته و با دقت کامل به داخل استخر پرورش میگو منتقل می‌شوند. انتقال میگوهای جوان از محل نوزادگاهی به استخرهای پرورشی گلوگاه عملیات نوزادگاهی می‌باشد.

در صورتی که امکان انتقال ثقلی از نرسری به استخرهای پرورشی فراهم باشد، بهتر است که از این روش استفاده شود، اما در صورتی که این امکان وجود نداشته باشد، ضروری است تا انتقال میگوهای جوان حداکثر طی 20 دقیقه به استخرهای پرورش انجام گیرد. همچنین لازم است، انتقال بچه میگو از استخرهای نرسری به پرورش در خنک ترین ساعات روز انجام شود( صبح زود یا شب هنگام).

نگارنده: ساراپارسا کارشناس ارشد تکثیر و پروش آبزیان