سیر در جیره غذایی میگو وانامی
1403-03-09
پرورش ماهی در قفس
1403-03-12

پودر ماهی چیست؟

 پودر ماهی محصول جامد فرآوری شده‌ای است كه از آبگيری، پختن، جداسازی، خشك كردن و آسياب ماهی يا ضايعات آن به دست می‌آيد.

در دنیا این محصول را با نام Fish meal می‌شناسند که تقریبا در تمامی دنیا با این عنوان مبادله می‌شود.

منابع پودر ماهی

این محصول را می‌توان از هر نوع غذای دریایی مانند ماهی و میگو تهیه کرد ولی عموما از ماهی‌های ریز دریا که دارای استخوان و روغن بالایی هستند در تهیه آن استفاده می‌شود. از جمله این ماهی‌ها، ماهی ساردین و ماهی متو را می‌توان نام برد. پودر ماهی خشک به عنوان منبع پروتئین وارد غذای دام می‌شود.

نیازمندی‌های تغذیه‌ای

حیوانات بیشتر از آنکه نیازمند خود پروتئین‌‎ها باشند به آمینواسیدها نیاز دارند. پودر ماهی خشک دارای سطح بالایی از اسیدهای آمینه اصلی نظیر لیزین، متیونین و سیستئین با محتوا و قابلیت هضم و ارزش غذایی بالا برای دام و طیور و آبزیان می‌باشد.

همچنین دارای ويتامين‌های دسته B نظير B12 و B2، كولين، نياسين، اسيد پانتوتيك و ريبوفلاوين و منبع خوبی برای كلسيم، مس، آهن، فسفر و مقدار ناچيزی از مواد معدنی ديگر می‌باشد.

ارزش تغذیه‌ای پروتئین‌های جانوری

در حالی که در تولیدات دانه‌ای، که غذای اکثر حیوانات است، اسیدهای آمینه ذکر شده کمتر یافت می‌شود. و پروتئین های گیاهی حتی زمانی که کاملا فراوری می‌شوند، قابلیت هضم پذیری مناسبی ندارند. بنابراین درصد بکارگیری آن‌ها در جیره ی غذایی به علت محدود کردن رشد حیوانات کمتر توصیه می‌شود.

ارزش هضم پذیری این محصول

به طور کلی ارزش هضم پذیری این محصول بالاتر از %95 هست در حالی که ارزش هضم پذیری پروتئین های گیاهی، وابسته به نوع گیاه بین 77 تا 96 % است.

پودر ماهی با کیفیت

پودر ماهی بر اساس مقدار پروتئين، چربی، رطوبت، خاكستر و ازت آزاد آن به درجات مختلفی از نظر كيفی تقسيم می‌شود. هرچه مقدار پروتئين زيادتر و ميزان چربی، رطوبت، خاكستر و ازت آزاد آن كمتر باشد، پودر حاصله مطلوب‌تر است.

عوامل موثر بر کیفیت این محصول

  • نوع ماهی
  • وضع تغذیه ماهی در آب دریاها
  • کاربرد مواد خام تازه
  • دمای پایین در زمان تولید
  • زمان نگهداری کم در طی خشک کردن
  • شرایط ذخیره کردن محصول در انبار
  • اندازه ذرات
  • میزان چسبناکی
  • مقدار رطوبت
  • قابلیت انحلال
  • مقدار چربی

کاربرد محصول

  • خوراک طیور: در حال حاضر، اين محصول در صنعت مرغداری كه دومين صنعت كشور است، مصرف فراوانی داشته و حدود 12- 6 درصد از ماده تشكيل‌دهنده دانه مرغ را در بر می‌گيرد.
  • خوراک دام
  • خوراک گاو
  • خوراک ماهی
  • خوراک میگو
  • کود درخت

در سال‌های اخیر با توسعه پرورش آبزیان، پودر و روغن ماهی به عنوان افزودنی‌های غذای آبزیان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روغن ماهی

روغن ماهی نيز همانند پودر ماهی در صنعت پرورش حيوانات به‌ويژه آبزيان نقش مهمی را داراست و باعث افزايش رشد، ضريب تبديل خوراک و مقاومت در برابر بيماری می‌شود.

استفاده تركيبی از پودر و روغن ماهی در پرورش آبزيان باعث رشد چشمگير آن‌ها، كاهش هزينه‌های توليدی و حفظ و بهبود طعم ماهيان خوراكی می‌شود.

بر اساس آمار ارائه شده از شركت‌های مهم پرورش آبزيان در جهان، رژيم غذايی مورد استفاده آن‌ها دارای 54- 25 درصد پودر ماهی و 32 – 25 درصد روغن ماهی است.

 

روغن ماهی

 

کاربرد روغن ماهی

  • مصرف خوراكی برای انسان
  • مصرف دارویی
  • توليد لوازم آرايشی و بهداشتی (از قبيل صابون و …)
  • صنعت رنگ‌سازی

نگارنده: ساراپارسا کارشناس ارشد تکثیر و پرورش آبزیان