مقدمه

سیر در جیره غذایی میگو راه‌حل رهایی از آنتی بیوتیک‌ها است.

با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از هزینه‌های پرورش میگو مربوط به تهیه غذا می‌باشد، بهبود وضعیت تغذیه‌ای منجر به سودمندتر شدن پرورش آن خواهد شد.

بطور کلی یکی از عمده‌ترین مسائلی که پرورش‌دهندگان آبزیان در مراحل اولیه پرورش با آن مواجه هسـتند، کـاهش میزان ماندگاری و بقای لارو میگو به‌ویژه هنگام شروع تغذیه فعال است. بنابراین بالا بـردن و ارتقـای سیستم ایمنی و دفاعی بدن لارو میگو به ویژه در گونه‌های با ارزش، از مهمترین رویکردهـای محققـان در این راستا می‌باشد.

آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها و داروهای شیمیایی دارای معایبی، از جملـه خطر مقاومت یافتن پاتوژن‌ها در برابر آن‌ها، تجمع و باقی ماندن این مواد در بدن آبزیان پرورشی و اثرات آلاینده آن‌ها بر محیط زیست مـی‌باشـد. به همین دلیل گیاهـان دارویـی بـه منظـور جایگزین آنتی بیوتیک‌های شیمیایی حائز اهمیت هستند.

گیاه سیر و معرفی آن

گیاه سیر با نام علمی Allium sativum از خانواده چتریان از مهم‌ترین گیاهان بومی کشور است. سیر دارای ترکیبات متنوعی از انواع اسیدهای آمینه، مواد معدنی، ویتامین‌ها، فالونوئیدها، ترکیبات فرار و غیرفرار با ارزش دارویی و درمانی قابل توجه است.

سیر و ترکیبات آن

ترکیبات سیر ازجمله آلیسین، ترکیبات فسفردار، آنزیم‌های آلیناز، پراکسیداز و میروسیناز، آجوئین، سیترال و گرانیول هستند. از سوی دیگر گیاه سیر غنی از املاح معدنی ( آهن، ید، سدیم، پتاسیم و فسفر)و ویتامین‌های مفید) A و C ) مورد نیاز آبزی می‌باشد. حضور ترکیبات مفید فراوان در سیر به ویژه آلیسین، این گیاه را به عنوان یک ترکیب ضد میکروبی قوی و بهبود دهنده سیستم ایمنی و رشد معرفی کرده است.

آلیسین و فواید آن

آلیسین باعث افزایش تولید سایتوکین‌ها، فعالیت ماکروفاژها، لنفوسیت‌ها و سایر سلولهاي سیستم ایمنی می‌شود.

سیر و فواید آن

1. سیر دارای خواص متعدد ضد میکروبی، ضد سرطانی و ضد قارچی، بهبود دهنده شاخص‌های تغذیه‌ای، محرک رشد و سیستم ایمنی، ضد استرس و دارای اثرات آنتی اکسیدانی و متعادل کننده فشار خون می‌باشد.
2. سیر موجود در جیره غذایی میگوی وانامی بر روی پارامترهای ایمنی بدن مانند تعداد لنفوسیت‌ها، سنتز سیتوکین، فعالیت سلول کشنده و فاگوسیتوز تاثیر بسزایی دارد.
3. سیر باعث افزایش گلبول‌های سفید خون و لنفوسیت‌ها و درنتیجه بالا بردن مقاومت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
4. سیر با اثر بر غده‌های بزاقی و ترشحات معده، پانکراس، صفرا و آنزیم‌های مخاط روده، عمل هضم را بهتر می‌کند و باعث کاهش ضریب تبدیل غذایی می‌شود. بنابراین نقش مهمی در بهبود ضریب تبدیل غذایی و رشد دارد.

الف) سیر در جیره غذایی میگو و تاثیر آن در بازماندگی میگوها

میگوهای تغذیه شده با سیر در مقابل تغییرات شوری و pH مقاومت بالایی خواهند داشت و زمان شروع تلفات در این میگوها در شوری و pH بالا دیرتر صورت خواهد گرفت. بنابراین به کارگیری عصاره سیر در جیره پست لارو وانامی موجب افزایش مقاومت و بازماندگی میگوها در برابر استرس شوری و pH میشود.

ب) سیر و تاثیر آن بر سیستم ایمنی بدن میگوها

سیر میتواند منجر به ایجـاد پاسـخ‌هـای خاص بیولوژیکی از جمله افزایش تعداد ماکروفاژهـا و لنفوسـیتهـای T شود. بنابراین حضور سیر در جیره منجر به ارتقا سیستم ایمنی و مقابله بـدن با عوامل مزمن استرس‌زای محیطی می‌شود.

سیر جایگزینی مناسب برای آنتی بیوتیک‌ها

سیر بعنوان یک آنتی بیوتیک گیاهی محرک رشد، با خواص خود قادر به جایگزین شدن با آنتی  بیوتیک‌های شیمیایی است. چون علاوه به طبیعی بودن و نداشتن مضرات جانبی با بالا بردن درصد بازماندگی لاروها و افزایش رشد از نظر اقتصادی مقرون به‌صرفه است. بنابراین این گیاه میتواند به عنوان مکمل مناسبی برای جیره غذایی میگو وانامی به‌کار گرفته شود.

اثر سیر بر شاخص رشد و بازماندگی وانامی

نگارنده: فرزانه امانی کارشناس تکثیر و پرورش آبزیان